Somerset Moem- Ay və qara qəpik

   Dahi insanların dəli olması artıq ehtimal deyil, faktdır.
  Somerset Moemin “Ay və qara qəpik” əsərindən yazmaq istəyirəm. İngilis yazıçısı S.Moem bu əsərini
İmpressionizmin məşhur rəssamlarından biri Pol Qogenin həyatından ilhamlanaraq yazıb.

Erix Mariya Remark- “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur”

Erix Mariya Remark- “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur”

Əsər I Dünya müharibəsində gənc əsgərin düşüncələrindən bəhs edir. 19 yaşlı Paul Boymer məktəbdən birbaşa cəhbəyə göndərilir və müharibənin dəhşətləri, amansızlığı, günahsız ölən insanları, gözləri qarşısında əlil olan, ölən dostları, onların iztirablarının şahidi olur.
Kitab yazıçının şahidi olduğu hadisələr əsasında yazılıb. Oxucular müharibənin bütün dəhşətlərini duyur və bəlkə də müharibəyə Remark qədər dərin nifrət yaradar ikinci bir yazıçı yoxdur.

Erix Mariya Remark- “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur”

Əsər I Dünya müharibəsində gənc əsgərin düşüncələrindən bəhs edir. 19 yaşlı Paul Boymer məktəbdən birbaşa cəhbəyə göndərilir və müharibənin dəhşətləri, amansızlığı, günahsız ölən insanları, gözləri qarşısında əlil olan, ölən dostları, onların iztirablarının şahidi olur. Kitab yazıçının şahidi olduğu hadisələr əsasında yazılıb. Oxucuların müharibənin bütün dəhşətlərini duyur və bəlkə də müharibəyə Remark qədər dərin nifrət yaradar ikinci bir yazıçı yoxdur. Müəllif yazır: “Bu kitab nə ittiham, nə də etirafdır. Bu yalnız müharibədə məhv olan nəsillərdən deyil, həmçinin qəlpələrdən xilas olmalarına baxmayaraq, müharibə qurbanlarına çevrilən insanlardan bəhs etmək cəhdidir.” “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur” bütöv halda, ən azından 50 dildə 20 milyon tirajla yayılıb. Bu, İncildən sonra dünyada ən çox nəşr olunan kitab hesab olunur. Kitab 1933- cü ildə nasistlər tərəfindən yandırılır, yazıçı 1938-ci ildə ölkə vətəndaşlığından çıxarılır. Romanın italyan nəşri isə 1929-cu ildə Mussolini tərəfindən qadağan edilir. Kitabdan sitatlar: “Həyat burada, ölümün sərhəddində cüzi bir xətt təşkil edir.” “Sağ qalmağımız təsadüfdən asılıdır…Məhz bu təsadüflərdən asılılıq bizi laqeydləşdirmişdi.” “Mən 20 yaşlı gəncəm. Amma həyatda tərəddüd, ölüm, qorxu və hədsiz kədərlə mənasız ,kor-koranə sürünmələrin qarışığından başqa bir şey görməmişəm. Görürəm ki, millətləri bir-birinin üstünə qaldırırlar, insanlar kor kimi iradəsinə tabe olaraq bir-birilərini öldürürlər. Onlar nə etdiklərini, hansı günaha sahib olduqlarını da bilmirlər. Görürəm ki, dünyada ən ağıllı başlar bu dəhşətləri uzatmaq üçün silahlar icad edir, sonra isə öz hərəkətlərinə daha incə şəkildə bəraət qazandırmaq üçün söz də tapırlar. Mənimlə birlikdə bizdə, bizimlə vuruşan ölkələrdə, bütün dünyada olan yaşıdlarımın hamısı –bütöv bir nəsil bunları görür, bu dəhşətləri yaşayır... İllərdən bəri biz öldürməklə məşğul olmuşuq. Həyat haqqında anlayışımız ancaq ölümdən ibarətdir..” “Bu müddət ərzində tərbiyəmizi o dərəcə dəyişdilər ki, on il məktəb həyatında bu tərbiyəni ala bilməzdik. Biz öyrəndik ki, təmizlənmiş bir düymə, Şopenhauer’in dörd bəndindən daha vacibdir. Biz əvvəlcə təəccüblə, ürəkyanğısı və laqeydliklə əmin olduq ki, burada göründüyü kimi hafizə yox, ayaqqabı şotkası, fikir yox, nə vaxtsa qurulmuş sistem, azadlıq yox, sərt hərbi təlim həlledicidir. Biz öz istəyimizlə əsgər olduq.” “Yer dünyada əsgərdən başqa heç kim üçün bu qədər əhəmiyyətli ola bilməz. Güclü atəş zamanı ölüm qorxusundan qorunmaq üçün üzünü, bədənini yerə sıxıb uzandığı an torpaq onun yeganə dostu, qardaşı və anası olur. O, özünün qorxu və qışqırıqlarını yerin sükutunda boğur. Yer onu ağuşuna alır, qoruyur, yenidən on saniyə qaçmağına və deməli on dəqiqə yaşamağına icazə verir. Onu gizlətmək üçün yenidən alır, amma bəzən həmişəlik.” “Biz bir-birimizə qarşı doğmalıq hissini tamamilə itirmişdik. Acı baxışlarımız hansı isə bir dostumuza dikiləndə onu böyük çətinliklə tanıya bilirdik. Bir sanki hansı isə bir kələk və qorxulu bir sehrin köməyilə hələ də qaç a və öldürə bilən hissiyyatsız ölülərdik” “Bağışla məni, dostum..Axı bizə əvvəldən niyə demirlər ki, siz də bizim kimi yazıq insanlarsıniz, analarınız bizim analarımız kimi oğulları üçün eyni dərd çəkirlər, siz də bizim kimi ölümqabağı qorxursunuz,eyni ölüm və eyni ağrılarımız olur? ..əgər silahı və hərbi formanı çəxardıb atsaq sən də Kat və Albert kimi qardaşım ola bilərdin. Ömrümdən 20 ili götür və ayağa qalx. Daha çox götür ,çünki onunla nə edəcəyimi bilmirəm” “Müharibə bizim üçün ölümə səbəb olan xərçəng və vərəm, qrip və dizinteriya kimidir.” “Bizi yaşadığımız həyat, daimi təhlükənin , həyəcanlı ölüm gözləntilərinin və tənhalığın yaratdığı xüsusi mövcudluq forması doğmalaşdırıb” “O, 1918ci ildə, hərbi məlumatlar yalnız bir cümlədən – “Qərb cəbhəsində dəyişiklik yoxdur!” – cümləsindən ibarət olan sakit və rahat bir gündə öldürüldü.”

Yaşamaq yanğısı. Qulağını kəsən rəssam haqqında..

  Qulağını kəsib bir qadına yollayan rəssam. Vinsent Van Qoqla bu məlumatdan sonra maraqlanmağa başlamışdım.