Ölmədən öncə

“Başqa bir gün üçün həyatdayıq.”

“Buddistlər həyata yenidən gələcəklərinə inanırlar. Daha yüksək və ya aşağı səviyyədə həyata gəlməyin əvvəlki həyatını necə yaşadığına bağlıdı.”

Həmişə öz-özümə sual vermişəm: həyatımın sona çatdığına bir neçə ay qalsaydı, nə edərdim? Konkret bir cavab verə bilməmişəm. 

“Достучаться до небес”   

(Knockin' on Heaven's Door) filmində həyatlarının son günlərini yaşayan 2 gənc heç vaxt görmədiyi dənizə getmək istəyir və bunun üçün müalicəni yarıda saxlayır, üstəlik, bir maşın da oğurlayıb istəklərinə nail olurlar. Bax, bu əsl cəsarətdir. Onsuz da öləcəksən, heç olmasa, son nəfəsində istədiklərini et. 

“Bucket list” (Morqan Friman və Cek Nikolsonun baş rolları paylaşdığı )filmində isə xərçəng xəstəsi iki insan ölmədən öncə etmək istədiklərini həyata keçirir. Milyonçu şirkət sahibi ilə maşın ustasının yolları xəstəxana otağında kəsişir. Hər  ikisi xərçəng xəstəsidir. Məlum, nə qədər yaşayacaqlarını bir Allah bilir. Bir siyahı hazırlayırlar: indiyədək etmək istəyib, amma həyata keçirə bilmədikləri hər şeyi yazırlar: paraşütlə tullanmaq, Tac-Mahala, Misir piramidalarına getmək, gözləri yaşarıncayadək gülmək, dünyanın ən gözəl qızını öpmək və sairə kimi böyüklü- kiçikli arzularını gerçəkləşdirirlər..

Bütün zamanların ən yaxşı rejissorlarından biri, Yapon kinosunun imperatoru Akira Kurosawanın “Ikiru” (Yaşamaq) filmində isə ölümcül xəstəliyə düçar olandan sonra həyatını bir növ yenidən quran, onu yenidən dəyərləndirən bir məmurdan bəhs olunur. Rejissor “necə yaşamaq, həyata necə dad qatmaq lazımdır” sualı ətrafında ssenarisini qurur. İnsanlarla bütün həyatı boyu məsafəli olan, heç kəslə qaynayıb- qarışmayan, sevimli həyat yoldaşının ölümündən sonra heç evlənməyən, ömrünü tamamən oğluna həsr etmiş Watanabe bir gün mədə xərçəngi olduğunu anlayır. Bundan sonra onun vur-tut təxminən 6 ay ömrü qalır. O,bir şairlə tanış olur və heç vaxt etmədiyi bir şeyi edir: əylənir, gecə həyatına qarışır. Amma bu onu tezliklə usandırır. Və anlayır ki, başqaları üçün nəsə etmək onu xoşbəxt edəcək. Bundan sonra o, qalan bir neçə ay ömründə cəmiyyətə yararlı olmaq qərarı verir və əvvəllər yararsız, palçıqlı olan bir yeri uşaq baxçasına çevirir.

İş yoldaşlarının “mumiya” dedikləri,  həyatdan dad almağı unudan, 30 il işləyib ömrü boyu bir dəfə də səməya baxmağa, batan günəşi seyr etməyə fürsəti olmayan, yaşayarkən ölü olan bu insan ölümə yaxınlaşdığında təlaşla yaşamağa başlayır, ölüm yaşamaq üçün bir növ açar olur..

Filmdən:  “Biz insanlar çox qafil yaşayırıq. Həyatın gözəlliyini ancaq ölümlə üzləşdiyimizdə anlayırıq. Amma içimizdən çox azı ölümlə həqiqətən üzləşə bilir. Ən pisi də ölənədək həyata dair heç bir şey bilməyənlər.. Insanların vəzifəsi həyatdan zövq almaqdır. Həyatı boşa xərcləmək tanrının ərmağanına təhqirdir, bu böyük hədiyyənin müqəddəsliyini pozmaqdır. Həyata qarşı tamahkar olmalıyıq. Acgözlük bir məziyyətdir, xüsusilə də həyata dair."

“Toyo:  Mənim sənə nə köməyim dəyə bilər ki?

Watanabe: Sənə sadəcə baxmaq belə mənə yaxşı təsir edir, bu “mumiya” qəlbimi isidir. Mənə qarşı çox yaxşısan.. Yoox, bu deyil.. Çox gəncsən, sağlamsan. Yox, yox, bu da yox.. Həyat dolusan.. Və mən..mən bunu qısqanıram. Ölmədən heç olmasa tək bircə gün sənin kimi olsam kaş ki. Bunu bacarmasam, ölməyi də bacarmaram. Bir şey etmək istəyirəm,mənalı bir şey. Bunu sən mənə göstərə bilərsən. Nə edəcəyimi , necə edəcəyimi bilmirəm. Bəlkə sən bilirsən, xahiş edirəm, göstər mənə, necə sənin kimi ola bilərəm?”

"Həyat qısa

Aşiq olun, bakirələr.

Dodaqlarınızın allığı

Solmadan öncə.

İçinizdəki arzu dalğaları

Durulmadan öncə.

Sabahını bilməyənlər üçün

Həyat qısadır.

Aşiq olun, bakirələr,

Uzun qara saçlarınız

Ağarmadan öncə,

Qəlbinizdəki alovlar

Titrəşib sönmədən öncə,

Bu günü bir daha

Yaşamayanlar üçün."